kaptoom paard

De kaptoom

De kaptoom is geen nieuw type optoming, maar is de laatste jaren wel aan een opmars bezig. Vooral mensen die bezig zijn met rechtrichten vanaf de grond, hebben standaard een kaptoom in de kast hangen. Ook ik zal lesklanten steeds adviseren om gaandeweg in het trainingstraject een kaptoom aan te schaffen. Maar waarom gebruik je een kaptoom en welke voordelen zijn er? Dat en meer leg ik in dit blogbericht uit. In het blogbericht staan enkele links naar producten. Als je een kaptoom wil aankopen en dit via de onderstaande links doet, dan krijg ik hier een klein percentage van. Op deze manier kan je mijn kleine bedrijf steunen en kan mijn blog blijven bestaan.

Wat is een kaptoom?

Een kaptoom zit rond de hoofd van je paard en gebruik je in de plaats van je (bitloze) hoofdstel. Er zijn intussen verschillende types, maar ze hebben allemaal gemeenschappelijk dat ze 3, 5 of zelfs meer ringen hebben op de neusriem. Aan die ringen kun je een longeerlijn of teugels bevestigen om zo met je paard te werken. 

Welke soorten zijn er? 

Er zijn intussen ontelbaar veel merken en soorten kaptooms op de markt. Ik probeer hier een onderscheid te maken tussen enerzijds het materiaal waarvan de kaptoom gemaakt is en anderzijds het type. 

Materialen

kaptoom zonder ketting

Lederen kaptoom zonder ketting

Op vlak van materialen heb je vooral de keuze tussen nylon en lederen kaptooms. 

De nylon kaptooms zien er op het eerste zicht uit als een halster en zijn vaak goedkoop in aankoop. Een nylon kaptoom hoeft echter geen verschrikkelijke keuze te zijn. Als je nog maar net aan het rechtrichten bent of maar 1x per maand de kaptoom gebruikt, dan is een nylon type een prima oplossing. Zo zijn bijvoorbeeld deze kaptooms van QHP of van Pagony een betaalbare optie.

Wil je je kaptoom intensiever gaan gebruiken, dan raad ik je wel aan om op zoek te gaan naar een lederen kaptoom. Leder van goed kwaliteit zal lang meegaan, voelt zowel voor het paard als de trainer aangenaam aan en blijft (mits voldoende onderhoud) er mooi uitzien.

Type

Ook op vlak van type heb je intussen veel keuze, al zijn er in grote lijnen wel twee soorten te onderscheiden. 

Lederen kaptoom van Bent Branderup met ketting en bosalringetjes onder de kin

Enerzijds heb je kaptooms zonder ketting in de neusriem. Deze kaptooms hebben een platte neusriem die langs de binnenzijde onderlegd is waar 3 of meerdere ringen tussen gemaakt zijn. Toen ik net begon met rechtrichten, heb ik de FRA Baro gekocht (te bekijken op de foto bovenaan). Deze kaptoom is gemaakt van een goede kwaliteit leder en heeft tussenstukjes om een bit aan vast te hangen. Ook de kaptoom van Rossner is een goede optie. Deze heeft iets kleinere ringen en verhouding met de FRA Baro, maar verder zijn deze twee op vlak van inwerking heel gelijkaardig. 

Anderzijds heb je de kaptoom met ketting in de neusriem. Afhankelijk van het merk, type en de kwaliteit zal de ketting harder te voelen zijn of veel minder. 

Verder zijn er nog verschillende opties aan een kaptoom mogelijk zoals kinringetjes (of bosalringetjes) om de onderste teugels vast te hangen (in plaats van het bit), een kaptoom gecombineerd met een bit of het cavemore systeem (kaptoom x hackamore), de cavesal (kaptoom x bosal)… 

Toen ik besloot om bitloos verder te gaan in de trainingen met mijn paard, heb ik de kaptoom van Bent Branderup aangeschaft. Deze heeft een ketting, maar heeft een zeer zachte padding zodat je deze eigenlijk amper voelt. De ringetjes aan de kin zijn handig om tijdens het rijden de ‘bitteugel’ of ‘bosalteugel’ aan vast te maken.

Wat is de gemiddelde kostprijs van een kaptoom?

Hoe duur een kaptoom is, hangt af van de kwaliteit van het materiaal en eventuele extra opties. Een lederen kaptoom zal duurder zijn dan een van nylon, maar ook in leder heb je kwaliteitsverschillen.

Een nylon kaptoom kun je reeds online bestellen voor ongeveer 20 euro. Lederen kaptooms vind je vanaf 50 euro, maar als je een beetje kwaliteit wil zal je minimaal 100 à 150 euro moeten neertellen.

Als je extra opties wil of een cavemore, zul je nog duurder uitkomen. Als je je kaptoom goed onderhoudt, gaat deze gemakkelijk jarenlang mee. Op vlak van leder geldt bovendien vaak dat goedkoop geen duurkoop is! 

Waarom gebruik je een kaptoom? 

Ik heb al een halster, touwhalster, hoofdstel… waarom zou ik dan nog een kaptoom aankopen? Een kaptoom is voor mij een absolute must-have, en wel om de volgende redenen. 

Doordat je vooraan aan de kaptoom je hand hebt, kun je beter voelen wat er in jouw paard zijn lijf gebeurt en kun je de hoofdhouding van je paard rechtstreeks gaan beïnvloeden. Een geoefende hand zal via de kaptoom voelen wat er goed gaat in het paardenlichaam, of waar nog even een probleem zit.

Tijdens het longeren hangt je longeerlijn aan de voorzijde van de neus van je paard. Als je op die manier stelling vraagt, zal je paard zijn hoofd niet kantelen en mooi de onderkaak richting de andere kant duwen. Als je je paard longeert met een halster of bit waarbij de longeerlijn aan de onderkant bevestigd is, zal je paard zijn hoofd wel kantelen. Hierdoor zullen het bot van de atlas en de kaak elkaar raken, wat zeker niet gewenst is. 

Longeren met een kaptoom is bovendien veiliger dan met een bit, want je kan geen schade berokkenen in de mond van je paard als je paard toch eens een gekke sprong doet. 

Bij paarden die wat opdringerig zijn, kan je met de kaptoom ook sneller een ophouding op de neus geven en zal je op deze manier kunnen voorkomen dat je paard helemaal over jou komt te staan. Met een (touw)halster zal het paard al volledig met het hoofd over jouw hand staan voor de druk op het touw doorgegeven wordt aan het neusgedeelte. 

Welke kaptoom moet ik kiezen? 

De maten van kaptooms komen vaak overeen met de maten van gewone hoofdstellen. Het is wel belangrijk om de juiste maat aan te kopen zodat je dit goed aan het hoofd kan aanpassen. 

Beginnende lesklanten zal ik bijna altijd aanraden om een kaptoom aan te kopen zonder ketting, aangezien je hand op dat moment nog niet erg getraind is. Als je dan per ongeluk een keer wat te veel druk zet, zal je je paard in ieder geval geen pijn doen. 

Nylon kaptoom onderlegd met wol

Verder is het afhankelijk van het budget of je voor een lederen of nylon kaptoom zal kiezen. Ook op de tweedehandsmarkt staan geregeld kaptooms te koop, dus dat is ook een goede optie om in het oog te houden. 

Het allerfijnste is om verschillende kaptooms uit te kunnen testen voor je zelf eentje gaat kopen. Vraag eens rond in je omgeving of aan je instructeur of je een keer met zijn/haar kaptoom kan werken zodat je het best kan voelen wat bij jou en je paard past. 

Hoe moet ik een kaptoom afstellen? 

Het belangrijkste gedeelte bij de kaptoom is de neusriem. De neusriem mag niet te hard aangespannen zijn, je paard moet zijn mond nog wel kunnen openen! Anderzijds mag deze ook niet te los zitten, anders zal de neusriem tijdens het werken snel verschuiven. Dezelfde richtlijn als een gewone neusriem kan hier aangehouden worden, je moet er nog minstens 2 vingers tussen krijgen tot minstens het tweede kootje. 

Wat betreft de hoogte van de neusriem, is de algemene richtlijn dat deze in het midden moet zitten tussen de mondhoek en het jukbeen van het paard. Hoe lager de neusriem zit, hoe harder hij zal inwerken. Hoe hoger, hoe minder effect deze zal hebben. Bij sommige paarden zal het beter zijn om de kaptoom iets hoger of lager te plaatsen. Overleg dit zeker met je instructeur als je twijfelt. 

Nog enkele aanvullingen…

Ook zonder dat we de neusriem van de kaptoom straf aansnoeren, zorgt deze er wel voor dat de zijkant van de kaken wat dichter bij de tanden zal komen. Laat je paard jaarlijks nakijken door een tandarts om de scherpe randen van de kiezen af te ronden. Als je dat niet doet, bestaat de kans dat je paard aan de binnenzijde van de kaken wonden zal krijgen. 

Een kaptoom werkt zo hard of zo zacht in als de hand die deze gebruikt! Daarom is een kaptoom met ketting in de neus zeker geen marteltuig.

Longeerlijn met kleine sluiting van Bent Branderup

      • Zorg voor een longeerlijn of leadrope met een kleine, lichte sluiting. Dit is fijner voor het paard omdat de sluiting zo niet tegen de neus kan komen. Een goedkope oplossing is de sluiting van een longeertouw afslijpen en een lichte musketon in de plaats te hangen.

        • Als je paard het niet gewoon is om een touw vooraan op de neus te hebben, zul je het paard hier stelselmatig aan gewoon moeten maken. Start de gewenning eerst met korte periodes, afgewisseld met een ringetje aan de zijkant. Start eerst in stap zodat je paard aan het gevoel van de sluiting kan wennen. Ga pas over naar meer beweging op de longeerlijn (in draf of grondwerk) als je paard er niets meer van vindt. 

          • Steek nooit je vingers door de ringen van de kaptoom. Als je paard een onverwachte beweging maakt, kun je je vingers breken! 

            • Laat je paard nooit alleen met een kaptoom aan of zet je paard nooit in de wei met de kaptoom. Je paard kan vast komen te zitten met de ringen aan bijv. de staldeur, poort… 

          Kortom, een kaptoom is in mijn ogen goud waard tijdens het rechtrichten en longeren met je paard. Het zorgt ervoor dat je je paard kan helpen een correcte hoofd-halshouding aan te nemen en je staat in verbinding met de ruggengraat en alle bewegingen die daaruit voort komen. Je voorkomt (bij juist gebruik) blessures die je longerend met een bit wel zou kunnen zien. Het is voor elk paard verschillend welke kaptoom het fijnste werkt, maar gelukkig zijn er verschillende soorten te verkrijgen.

          De hyperlinks die in dit blogbericht verwerkt zitten, zijn links naar de webshop waar ik persoonlijk het meeste bestel. Deze links maken echter geen deel uit van affiliate marketing.

          Heb je na het lezen van dit blogbericht nog vragen over de kaptoom of krijg je graag advies in je zoektocht? Stuur me dan gerust een mail of zet een reactie onderaan dit bericht!

          Jolien – De Paardenwijzer

          Deel dit bericht

          Geef een reactie

          Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *